Ülkemizde, çevre politikası ve çevre yönetimi uzun süredir katılımcı anlayıştan uzak, bilim ve teknik ekseninde tartışma yapılmadan oluşturulmakta, ülkemizin doğal alanlarına dair hatalı kararlar Torba Kanunda bulunan 5686 Sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununun 3. Maddesinin birinci fıkrasında yani tanımlar kısmında “Kurul” tanımının getirilmesi önerilmiştir. Yani yeni bir kurul kurulmuştur.

Bu kurulun, Kalkınma Bakanlığı`nın başkanlığında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından oluşturulması planlanmakta ve gerektiğinde yatırımcı kurumun bağlı olduğu Bakanlık da kurula katılmaktadır. Kurul asgari 5 kişiden ve bu kurumların bağlı oldukları “Bakan”lar tarafından oluşturulmaktadır.

“BAKAN”LARDAN OLUŞAN KURUL “KAMU YARARINA” KARAR VERİYOR

Kurul, jeotermal kaynak ve doğal mineral su arama ve işletme faaliyetleri ile havalimanı, demir yolları, oto yollar, doğalgaz işletmeleri, su isale hatları v.b. gibi yatırımların çakışması durumunda “kamu yararı” nın hangi yatırım olduğuna “Kalkınma Bakanlığı” Başkanlığında karar verebilecektir.

DÜZENLEME ÇEVRE SORUNLARININ GÖZ ARDI EDİLMESİNE NEDEN OLABİLECEKTİR

Teklifte birçok soruya cevap bulunamamaktadır;

• Bakanlardan oluşan bu kurulda neden “su” yönetiminden, yer altı sularının korunmasından sorumlu Orman ve Su İşleri Bakanlığının yer alması zorunlu kılınmamıştır?

   

• Kurul hangi usuller çerçevesinde çalışma yapacaktır?

• Kurul hangi bilimsel-teknik verilerle karar verecektir?

• Kurulun çalışma ve karar süreçlerine dair herhangi bir düzenleme yapılacağına dair bilgi neden yer almamaktadır?

• Bilimsel-teknik çalışmalar yapan, kamu yararı gözeten meslek odaları, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler v.b. neden kurulda yer almamaktadır?

• Siyasi süreçlerde yer alan Bakanların bilimsel-teknik birikimleri olmamasına rağmen “kamu yararına” hangi yatırımın öncelikli olacağına karar vermesi, siyasi karar değil midir?

• Doğanın yok edilmesi, yaşam alanlarının yok olmasına neden olabilecek projelerde “kimin yararına” kararlar alınacaktır?

• Anayasa`nın 56. Maddesinde tanınan aynı zamanda insan hakkı da olan “sağlıklı çevrede yaşama hakkı”na karşı “kamu yararı”ndan bahsedilebilir mi?

• Kamu yararına karar alma yetkisi tanıyan bir kanun teklifi neden kamuoyunda tartışılmadan alelacele TBMM`de kanunlaştırılmaya çalışılmaktadır?

• Bu düzenlemeye konu hangi projeler yapılmaktadır veya yapılacaktır?

3. HAVALİMANI

Söz konusu düzenleme 3. Havalimanının ÇED Raporu olumlu kararının yürütmesinin durdurulmasına dair İstanbul 4. İdare Mahkemesi`nin verdiği kararı iptal edemez, by-pass edemez. Mahkeme kararı bu teklifte yapılan düzenleme ile bağlantılı değildir. Ancak, 3. Havalimanı proje alanında gelecek dönemde proje kapsamında yapılması planlanan faaliyetlerde ortaya çıkabilecek doğal kaynakların geniş yetkiler verilen bu Kurul tarafından yok sayılabilmesinin önü açılmıştır.

Baran BOZOĞLU

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu Başkanı